Sluiten

Huis- en hobbydierenlijst (positieflijst)

Niet alle dieren zijn geschikt om als huisdier te houden. Dat komt bijvoorbeeld doordat ze beschermd zijn, ziektes kunnen overdragen of gevaarlijk zijn, of omdat hun welzijn in gevangenschap in het nauw komt. Dieren die in elk geval in Nederland mogen worden gehouden als huisdier zijn honden, katten, landbouwhuisdieren en productiedieren (zoals konijnen, koeien en schapen). Maar daarnaast kunnen nog andere dieren geschikt zijn om als huisdier te houden.

In de Wet Dieren is vastgelegd dat hiervoor door de minister een lijst kan worden opgesteld. Zo’n lijst werd aangeduid als ‘positieflijst’, later als ‘huisdierenlijst’ en inmiddels als ‘Huis- en hobbydierenlijst’. De dieren die daarop staan mogen worden gehouden, alle overige dieren niet of alleen met een speciale vergunning (zoals bijvoorbeeld mogelijk is voor dierentuinen).

Als eerste zal zo’n lijst worden opgesteld voor zoogdieren. Later komen er ook Huis- en hobbydierenlijsten voor andere diergroepen, waarschijnlijk in eerste instantie voor reptielen en vogels.

Positieflijst Zoogdieren

Er zijn diverse pogingen geweest om een positieflijst voor zoogdieren op te stellen. De daarvoor gebruikte methodiek is meerdere malen bijgesteld om tot een goed gewogen oordeel te komen. De eerste positieflijst die hieruit is voortgekomen en daadwerkelijk in wetgeving kon worden omgezet, is ingegaan vanaf 1 februari 2015. Deze is onderdeel van de Regeling houders van dieren. Niet alle zoogdieren die in Nederland als huisdier worden gehouden zijn daarvoor al beoordeeld.

Na deze eerste publicatie zijn vanaf februari 2015 alle dieren die zijn opgegeven voor beoordeling nog eens opnieuw beoordeeld. Daaruit is een hernieuwd ‘Voorgenomen besluit aanwijzing te houden diersoorten’ ontstaan. Deze nieuwe lijsten zijn in januari 2017 bekend gemaakt. Naar aanleiding van uitspraken van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) over de manier van totstandkoming van de lijst is de invoering ervan echter vooralsnog opgeschort. Voorlopig blijft daardoor de lijst van 2015 gelden. Hieraan zijn inmiddels wel enkele dieren toegevoegd. De huidige lijst is te vinden in Bijlage 1 van de Regeling houders van dieren.

Op 6 juli 2022 is er een nieuwe huis- en hobbydierenlijst zoogdieren aangekondigd. Het is de bedoeling dat deze lijst op 1 juli 2024 in werking treedt. Op de lijst staan 30 zoogdiersoorten. Dit betekent dat in de toekomst alleen deze zoogdieren mogen worden gehouden. De voorgestelde lijst kunt u vinden op de website van RVO.

Gebruikte methodiek voor de nieuw voorgestelde lijst

Er is, ten opzichte van de eerste lijst uit 2015, een nieuwe beoordelingsmethode ontwikkeld. Dit wetenschappelijke toetsingskader is in november 2018 gepubliceerd voor consultatie en is op 8 januari 2020 aan de Tweede Kamer toegestuurd. Het toetsingskader gaat uit van risicofactoren voor dierenwelzijn en gevaar voor de mens. De risicofactoren zijn geclusterd in de volgende categorieën: letsel bij de mens, gezondheid van de mens (zoönosen), voedselopname van het dier, ruimtegebruik/veiligheid van het dier, thermoregulatie van het dier en sociaal gedrag van het dier. De eigenschappen en behoeften van het dier zijn het uitgangspunt, en niet de mogelijkheden die een houder heeft om hiermee om te gaan.

Aan de hand van dit toetsingskader zijn ruim 300 zoogdiersoorten beoordeeld. Een adviescollege heeft de beoordeelde diersoorten onderverdeeld in zes risicoklassen, risicoklasse A tot en met F. Hoe hoger de risicoklasse (F is het hoogst, A het laagst), hoe hoger de complexiteit van de houderij in termen van risicofactoren waarmee de houder rekening moet houden.

Het college heeft geadviseerd om dieren die in risicoklassen A, B en C vallen op de lijst te plaatsen. Daarnaast adviseert het college om diersoorten die gedomesticeerd zijn op de lijst te plaatsen, onder andere omdat men met deze dieren meer ervaring heeft met het houden en omdat er meer voorzieningen zijn voor het houden van deze dieren. Ook zijn deze dieren genetisch zodanig veranderd dat ze zijn aangepast aan het leven bij de mens.

De voorgestelde huis- en hobbydierenlijst is een dynamische lijst. Als in de toekomst nieuwe wetenschappelijke informatie beschikbaar is, kan een diersoort opnieuw beoordeeld worden.

Als uw dier niet op de huis- en hobbydierenlijst staat

Totdat de nieuwe lijst van kracht is, geldt er een tijdelijke vrijstellingsregeling voor het houden van dieren die niet op de positieflijst 2015 staan. Hiervoor moet de houder een melding doen bij RVO.

Na het in werking treden van de nieuwe Huis- en hobbydierenlijst mogen alleen dieren die op die lijst staan, gehouden worden. Er zal wel een overgangsregeling komen. Mensen die op het moment van inwerkingtreding van de lijst al een dier van een soort hebben die niet op de lijst staat, mogen dat dier houden totdat het dier overlijdt. Dit geldt ook voor de jongen waarvan een dier drachtig is op het moment dat de lijst in werking treedt. De dieren die op deze manier uitgezonderd zijn van de huis- en hobbydierenlijst, mogen nog verhandeld worden. Nieuwe dieren uit het buitenland mogen na inwerkingtreding van de lijst niet in Nederland worden gehouden.

Hoe zit het met productiedieren en circusdieren?

De huis- en hobbydierenlijst gaat voor alle zoogdieren gelden en geldt dus ook als het om productiedieren gaat. Voor drie diersoorten op de huidige productiedierenlijst geldt dat zij niet op de huis- en hobbydierenlijst komen te staan. Het gaat om de nerts, het damhert en het Midden-Europees edelhert. Nertsen mogen sinds 2021 al niet meer worden gehouden op grond van de Wet verbod pelsdierhouderij. Voor de andere twee diersoorten betekent de invoering van de huis- en hobbydierenlijst dat er een eind zal komen aan het gebruik van deze dieren als productiedier.

Op de circusdierenlijst staat een diersoort die niet op de huis- en hobbydierenlijst staat. Het gaat om de dromedaris. Ook voor de circusdierenlijst geldt dat deze diersoort na invoering van de huis- en hobbydierenlijst niet meer mag worden gebruikt voor optredens.

Dierentuinen en wildopvangcentra zullen worden uitgezonderd van het verbod op het houden van niet-aangewezen zoogdiersoorten.

Dieren die wegens andere wetgeving niet gehouden mogen worden

Er zijn ook zoogdieren die niet gehouden mogen worden volgens andere wetten en regels, bijvoorbeeld omdat ze beschermd zijn volgens CITES of de EU, of omdat het invasieve exoten zijn. Daarover leest u meer in ons artikel ‘Dieren die als huisdier zijn toegestaan’.

Meer weten?

Meer informatie leest u op de website van RVO.