Dieren die als huisdier zijn toegestaan

Het houden van huisdieren is aan regels gebonden. U moet bijvoorbeeld goed voor uw dieren zorgen. Wat veel mensen niet weten, is dat niet alle dieren zomaar als huisdier gehouden mogen worden. Sommige dieren mogen alleen gehouden worden als er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Er zijn ook dieren die helemaal niet (meer) als huisdier gehouden mogen worden. Dit kan verboden zijn vanwege internationale regelgeving, of vanwege regels in Nederland zelf.

Wereldwijde regelgeving

Er zijn wereldwijd ongeveer 5800 beschermde diersoorten. Deze soorten worden beschermd door CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). CITES is een internationale overeenkomst  waarbij afspraken gemaakt zijn over de handel in bedreigde dier- en plantensoorten. De dieren die het strengst beschermd zijn, omdat ze met uitsterven worden bedreigd, staan vermeld op CITES Appendix I. Dit houdt in dat handel van wildvang dieren verboden is. Ook handel in eerste generatie nakweek (in gevangenschap geboren dieren; de zogeheten F1 generatie) is niet toegestaan.

Europese regelgeving

In Europa zijn de bedreigde dier- en plantensoorten in verschillende bijlagen bij de Basisverordening EG338/97 ingedeeld: Bijlagen A, B, C en D. Bijlage A komt grotendeels overeen met CITES Appendix I, maar kent ook toevoegingen. Dieren op Bijlage A mogen, net als dieren van CITES Appendix I, alleen onder voorwaarden gehouden worden.

Europa kent ook regels om flora- en faunavervalsing tegen te gaan. Faunavervalsing is het introduceren van dieren in een gebied waar ze oorspronkelijk niet thuishoren. Door middel van de Unielijst is een verbod op bezit van een aantal schadelijke exotische dieren vastgelegd. Sommige reptielen en amfibieën mogen om die reden niet gehouden worden als huisdier.

Nederlandse regelgeving

In Nederland geldt de Wet Natuurbescherming. De CITES overeenkomst en de EU-regelgeving worden binnen deze wet geregeld. Verder staat erin dat veel inheemse diersoorten in Nederland niet uit het wild gevangen mogen worden en niet zomaar gehouden mogen worden.

Verder kent Nederland een Wet dieren, met daaraan gekoppeld het Besluit houders van dieren en de Regeling houders van dieren. In de Regeling houders van dieren wordt de positieflijst Zoogdieren genoemd. Op deze positieflijst staat vermeld welke zoogdieren in Nederland gehouden mogen worden. Zoogdieren die niet op de positieflijst staan, mogen niet gehouden worden. In de toekomst zullen er ook positieflijsten voor andere diergroepen opgesteld worden.

Gemeentelijke regels

Gemeentes kunnen aanvullende regels opstellen met betrekking tot het houden van dieren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om giftige dieren, maar ook voor minder gevaarlijke dieren is het mogelijk dat er regels zijn opgesteld in de Algemene Plaatselijke Verordening (A.P.V.) van de gemeente.

Als u in een huurwoning woont, is het mogelijk dat de woningbouwvereniging regels kent met betrekking tot het houden van bepaalde soorten huisdieren. Datzelfde zou ook het geval kunnen zijn als er sprake is van een gekocht appartement in een complex waar een Vereniging van Eigenaren (VvE) regels omtrent het houden van dieren heeft opgesteld.

Welke dieren mogen als huisdier gehouden worden in Nederland?

Met name bij exotische dieren is het voor mensen niet altijd duidelijk of deze dieren ook als huisdier toegestaan zijn. Zeker als u overweegt om een niet veel voorkomend dier aan te schaffen, is het verstandig dat u dit eerst uitzoekt. Zo voorkomt u dat u een overtreding begaat, of bijvoorbeeld onvolledige papieren bij een dier krijgt. Uiteraard is het voor alle dieren ook ontzettend belangrijk om u van te voren uitgebreid te verdiepen in de juiste manier van houden, zodat het dierenwelzijn niet geschaad wordt. Juist bij exotische dieren is er vaak specifieke en soms specialistische kennis nodig om op de juiste manier voor het dier te kunnen zorgen.

Het gaat te ver om op deze plek een volledige lijst van alle dieren te publiceren die wel, of juist niet gehouden mogen worden in Nederland. U kunt met behulp van onderstaande links zelf nagaan of een dier in Nederland als huisdier toegestaan is en of daar voorwaarden aan verbonden zijn.

Of dieren op een CITES Appendix of EU Bijlage vermeld staan, kunt u nakijken op Species+. Dieren met een vermelding op CITES Appendix I en/of EU Bijlage A kunnen uitsluitend gehouden worden indien er bewezen sprake is van minimaal tweede generatie nakweek, u over de juiste papieren beschikt en een administratie bijhoudt.

De dieren die verboden zijn om als huisdier te houden, omdat ze op de Unielijst vermeld staan, kunt u vinden in Uitvoeringsverordening (EU) 2016/1141. Op de website van de NVWA kunt u deze informatie ook vinden.

In artikel 3.20 van de Regeling Natuurbescherming staan wilde dieren zoals de leeuw en de poema genoemd, die sowieso niet als huisdier in Nederland gehouden mogen worden.

In Bijlage 11 van de Regeling Natuurbescherming  staan in het wild levende soorten vermeld die niet gevangen genomen mogen worden.

Bijlage 1 van de Regeling Houders van dieren toont de positieflijst (huisdierenlijst) Zoogdieren. Hierop staan de zoogdieren vermeld die in Nederland gehouden mogen worden. Deze informatie kunt u ook vinden op de website van RVO.

Voorbeelden van dieren die niet, of alleen onder voorwaarden gehouden mogen worden

• De roodwang-, geelwang-, en geelbuikschildpad (Trachemys scripta) werden vroeger veelvuldig gehouden. Deze dieren staan per 2016 op de Unielijst en mogen nu niet meer gehouden en verhandeld worden. Ook kweek is niet langer toegestaan. Als u zo’n dier bezit, mag u hem houden tot het dier overlijdt. Verkoop of weggeven is niet toegestaan. U moet er bovendien voor zorgen dat er niet mee gekweekt wordt en dat de dieren niet kunnen ontsnappen om faunavervalsing te voorkomen.
• De marmerkreeft (Procambarus fallax f. virginalis) en de rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii) werden in Nederland regelmatig verkocht voor in aquaria en/of vijvers. Deze kreeftsoorten staan sinds 2016 op de Unielijst. Ook hiervoor geldt dus: (ver)koop en kweek zijn niet langer toegestaan en u moet er zorg voor dragen dat de dieren niet kunnen ontsnappen.
• De grijze roodstaartpapegaai (Psittacus erithacus) staat sinds 2017 op CITES Appendix I en EU Bijlage A. Deze dieren mogen nog wel gehouden en verhandeld worden, maar uitsluitend als nakweek van minimaal de tweede generatie. Als u zo’n dier hebt, moet u de herkomst kunnen aantonen, of aan kunnen tonen dat u het dier al voor 2017 in uw bezit had. Ook moet het dier gechipt zijn of een gesloten pootring hebben. Verder moet u een administratie bijhouden. Meer informatie daarover vindt u op de website van RVO.
• Apen zijn op basis van Artikel 3.20 van de Regeling natuurbescherming in Nederland nooit toegestaan als huisdier, ongeacht hun CITES status. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld leeuwen en poema’s.