Sluiten

De aanschaf van een raskat

Raskatten zijn prachtig en bijzonder, maar de aanschaf ervan vraagt om extra zorg en aandacht. Naast de algemene punten die gelden bij het kiezen van een kat, spelen bij raskatten onder meer erfelijke aandoeningen, (schadelijke) uiterlijke kenmerken, socialisatie, regelgeving en de betrouwbaarheid van de fokker een belangrijke rol.

In dit document leest u waar u op moet letten wanneer u overweegt een raskat aan te schaffen. Het vormt een aanvulling op het Praktisch document De aanschaf van een kat.

Welke raskat past bij mij?

Het kiezen van een bepaald type raskat begint met uw levensstijl en verwachtingen. Hoeveel tijd en aandacht kunt en wilt u besteden? En welke kosten bent u bereid te dragen? Denk daar goed over na!

Verschillende rassen verschillen namelijk sterk in karakter, behoefte aan aandacht, mate van activiteit en (vacht)verzorging. Ook komen erfelijke aandoeningen en schadelijke uiterlijke kenmerken voor bij raskatten, wat veel gevolgen kan hebben voor de kat, voor uzelf én voor uw portemonnee (zie ook Wat kost een kat?).

U leest hierover in de verschillende LICG raskatten bijsluiters. Ook een dierenarts kan u goede, onafhankelijke informatie geven. Verder kunt u terecht bij ras- en liefhebbersverenigingen.

Wie rassen nog beter wil leren kennen, kan een kattenshow bezoeken. U kunt daar geen kittens kopen, maar wel goed kijken hoe rassen eruitzien en met ervaren eigenaren en fokkers spreken.

Erfelijke aandoeningen bij raskatten

Er bestaan verschillende vaak voorkomende erfelijke aandoeningen bij raskatten, bijvoorbeeld:

Hartaandoeningen (zoals HCM, waarbij de hartspier verdikt)
Nierziekten (zoals PKD, waarbij zich cysten in de nieren vormen)
Oogaandoeningen (zoals PRA, een progressieve netvliesafwijking, of entropion, waarbij de oogleden naar binnen krullen)
Stofwisselingsstoornissen (zoals amyloïdose)
Gewrichtsaandoeningen (zoals heupdysplasie of patella luxatie)

Ga van te voren na welke aandoeningen bekend zijn bij het ras waarin u geïnteresseerd bent. Meer informatie is te vinden in het artikel over erfelijke aandoeningen bij katten.

Fokverbod

Fokken met katten die ernstige erfelijke afwijkingen, ziekten of gedragsafwijkingen kunnen doorgeven aan hun kittens is in Nederland verboden. Zie voor meer informatie het Besluit houders van dieren en de informatie van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Verantwoord fokken betekent dat ouderdieren vóór de fok worden getest en dat katten met bewezen erfelijke problemen niet worden ingezet. Vraag bij de fokker altijd om officiële testresultaten van beide ouderdieren. Zie ook de kitten-checklist.

Gezondheidsproblemen bij raskatten door extreem uiterlijk

Sommige uiterlijke kenmerken zijn zo extreem dat ze het welzijn van de kat aantasten. Voorbeelden van veelvoorkomende schadelijke uiterlijke kenmerken bij katten zijn:

zeer korte snuiten / platte neus
extreem korte poten
staartloosheid
vouwoortjes
naaktheid

Deze kenmerken kunnen leiden tot ernstige problemen zoals benauwdheid, oogklachten, gebitsproblemen, pijn, gewrichtsproblemen, neurologische afwijkingen, huidaandoeningen en/of communicatieproblemen.

Kies altijd voor een kat met uiterlijke kenmerken die geen gezondheidsproblemen veroorzaken.

Fokverbod

Fokken met katten die schadelijke uiterlijke kenmerken kunnen doorgeven aan hun kittens is in Nederland verboden. Zie voor meer informatie het Besluit houders van dieren en de informatie van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Houdverbod voor vouwoorkatten en naaktkatten

Naast het bestaande fokverbod geldt vanaf 1 januari 2026 ook een houdverbod in Nederland voor:

vouwoorkatten (zoals de Scottish Fold)
naaktkatten (zoals de Sphynx)

De uiterlijke kenmerken van deze katten leiden namelijk direct tot structurele gezondheidsproblemen en een verminderd welzijn. Het verbod moet voorkomen dat nieuwe generaties katten met deze problemen in Nederland gehouden worden.

Bekijk voor meer informatie over het houdverbod van de vouwoorkat en naaktkat het LICG nieuwsbericht en de website van de Rijsdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Daar leest u ook welke uitzonderingen er gelden (bijvoorbeeld voor asielkatten).

Waar vind ik een betrouwbare raskatten fokker?

Een goede eerste stap is contact met een rasvereniging. Zij brengen u in contact met erkende fokkers en geven uitleg over het ras, de gangbare prijzen en wat u van een fokker mag verwachten.

Ook online kunt u fokkers vinden, maar wees dan extra kritisch. Koop nooit een kitten bij handelaren, dierenwinkels of ongezien via een internetaanbod. Een fokker die werkelijk om zijn kittens geeft, zal deze nooit via een tussenpersoon verkopen, maar kennis willen maken met de toekomstige eigenaar en zich ervan willen overtuigen dat de kittens goed terechtkomen.

Eerste contact met de fokker

Waar bent u naar op zoek?

Wanneer u contact heeft met een fokker, vertel dan duidelijk waar u precies naar op zoek bent. Voor een kat die u alleen als huisdier wilt houden, is showkwaliteit of fokkwaliteit niet van belang en een ‘vlekje op de verkeerde plek’ maakt niets uit. Dat kan echter wel belangrijk zijn als u in de toekomst aan shows mee zou willen doen en/of zelf zou willen gaan fokken. Let op: Houd er rekening mee dat ‘show’ of ‘fok’ kwaliteiten niets zeggen over de gezondheid of over het karakter van een kat.

Veel fokkers verkopen kittens alleen als huisdier (en niet voor verdere fok) en stellen als voorwaarde dat de poes of kater wordt gecastreerd. Dit kan ook in het koopcontract zijn vastgelegd. Als u ooit wilt fokken, kies dan een fokker die daarmee akkoord is en let goed op wat er in het koopcontract staat voordat u het ondertekent. Heeft u geen fokplannen, dan is het heel verstandig om uw poes of kater op jonge leeftijd te laten castreren. Dat voorkomt ongewenste nestjes, krolsheid en sproeigedrag.

Stel vragen over het nest en de kittens

Vraag bij het eerste contact met een fokker in ieder geval al in wat voor omgeving de kittens opgroeien, of de moederkat aanwezig is en wat de fokker doet om de kittens goed te socialiseren. Bespreek of de kittens een stamboom hebben, welke gezondheidstesten de ouderdieren hebben ondergaan en wat de voorwaarden van het koopcontract zijn. Meer tips voor het stellen van de juiste vragen vindt u in de kitten-checklist.

Maak een afspraak om het nest te bezoeken

Een goede fokker wil dat zijn kittens goed terechtkomen en zal het daarom prima vinden dat u het nest bezoekt voordat u tot aanschaf van een kitten overgaat.

Hoe oud moet een kitten zijn voordat hij mee naar huis mag?

Kittens mogen wettelijk al na minimaal zeven weken bij hun moeder weg, maar dit is meestal niet de beste keuze! In veel gevallen is het beter als een kitten (veel) langer bij de moeder blijft.

Volgens veel Nederlandse stamboekreglementen mogen raskittens daarom pas met 13 tot 14 weken leeftijd verhuizen. Dit is een veel betere richtlijn voor het scheiden van moederpoes en kittens. Let op: de omstandigheden in het nest en bij de fokker moeten uiteraard wel goed zijn! Alleen dan kunnen de kittens gezond opgroeien en goed worden gesocialiseerd.

Lees meer hierover in het artikel Het gedrag van kittens en jonge katten.

Hoe zit het met kittenvaccinaties bij de fokker?

Bij de aanschaf van een kitten hoort een ingevuld dierenpaspoort of vaccinatiebewijs te zitten, waarin de vaccinaties zijn opgetekend door een dierenarts. Koop geen kitten dat nog niet de eerste twee kittenvaccinaties heeft gehad, want dat is vragen om moeilijkheden!

Het advies is tegenwoordig om kittens drie vaccinaties te geven tegen kattenziekte en niesziekte. De eerste twee vaccinaties worden als het goed is bij de fokker gedaan, op een leeftijd van zo’n 9 weken en 12 weken. Hierna volgt bij voorkeur dus nog minimaal een week rust bij de fokker, zodat het kitten niet direct na de vaccinatie aan de stress van een verhuizing wordt blootgesteld. De derde kittenvaccinatie vindt rond 16 weken leeftijd plaats en zal daarom vaak op het nieuwe adres gebeuren.

Vraag bij de fokker naar het vaccinatiepaspoort en het vaccinatieschema dat is gevolgd.

Lees voor meer informatie het artikel Vaccinatie van uw kat.

Stamboom en registratie

De meeste fokkers zullen hun raskittens inschrijven in het stamboek van een raskattenvereniging. Een stamboom toont aan dat de kat afstamt uit drie generaties geregistreerde voorouders van hetzelfde ras. Dit geeft duidelijkheid over afkomst en over eventuele bekende erfelijke risico’s in de lijnen.

Een stamboom wordt afgegeven aan katten:

waarvan tenminste 3 generaties voorouders zijn geregistreerd bij een Nederlandse raskattenvereniging of bij een erkend stamboek;
waarvan tenminste 3 generaties voorouders behoren tot hetzelfde ras of dezelfde rasgroep als de kat zelf;
en die behoren tot een door de rasvereniging erkend ras / erkende variëteit.

Vraag of u de stamboom van het kitten in mag zien. De stamboom behoort de namen van de ouderdieren te bevatten, de grootouders, overgrootouders en over-overgrootouders, samen met alle rasnummers en stamboeknummers.

Vraag of het kitten al is ingeschreven of ingeschreven kan worden in het stamboek.

Neem voor meer details over inschrijving in het stamboek contact op met de betreffende raskattenvereniging.

Checklist bij de aanschaf van een raskitten

Een goede voorbereiding voorkomt teleurstellingen. Lees daarom vooraf de kitten-checklist zorgvuldig door en neem deze mee wanneer u een nest gaat bekijken. Zo kunt u stap voor stap beoordelen of alles in orde is en of u met een betrouwbare fokker te maken heeftt.

Let bij de aanschaf van een raskitten onder andere op het volgende:

De fokker

De fokker is open en vriendelijk en neemt de tijd om uw vragen te beantwoorden. Hij vertelt over het karakter van de kittens en de moederkat en stelt ook allerlei vragen aan u als mogelijke nieuwe eigenaar. Een goede fokker zet u niet onder druk om te beslissen!

Moederkat en nest

U kunt het nest bezoeken en beoordelen hoe de kittens opgroeien.
De moederpoes hoort bij het nest aanwezig te zijn.
De ruimte moet schoon, warm en veilig zijn.

Socialisatie en omgeving

De kittens groeien binnenshuis op, in een schone ruimte waar ze dagelijks contact hebben met mensen (en liefst ook andere dieren) en gewend raken aan normale huiselijke geluiden.
Een fokker moet veel tijd en energie stoppen in het begeleiden van kittens. Ze moeten allerlei dingen leren en goed worden gesocialiseerd. Een fokker die serieus met socialisatie bezig wil zijn, heeft daarom maar één of een beperkt aantal nestjes tegelijk. Ziet u veel nestjes, dan is dat een slecht teken.

Leeftijd

Het kitten is minimaal 13 weken oud.

Gezondheid

Het kitten groeit goed en maakt een gezonde, alerte indruk. De vacht is schoon en glanzend, de ogen zijn helder, het neusje is schoon en er zijn geen tekenen van parasieten of diarree.

Gedrag

Een goed gesocialiseerd kitten is nieuwsgierig, speels en benaderbaar en herstelt snel als hij ergens van schrikt. Kies geen kitten dat lusteloos of teruggetrokken is, of dat extreem schrikachtig is of heel langzaam herstelt als hij is geschrokken.

Vaccinatie van het kitten

Uw kitten hoort de eerste twee vaccinaties tegen kattenziekte en niesziekte al te hebben gehad. U ontvangt een volledig en door een dierenarts correct ingevuld dierenpaspoort of vaccinatiebewijs dat behoort bij uw kitten. Bij een gechipt kitten is het mogelijk om te controleren of de vaccinatiepapieren inderdaad bij dat specifieke kitten horen.

Ontworming van het kitten

Kittens horen meerdere keren te zijn ontwormd bij de fokker, vraag naar de data waarop en het middel waarmee er is ontwormd.

Chip

Vraag of het kitten al gechipt is.
Meer informatie over chippen en registreren vindt u op www.chipjedier.nl.

Gezondheid, vaccinatie en ontworming van de ouderdieren

Katten waarmee gefokt wordt, horen door middel van vaccinatie beschermd te zijn tegen kattenziekte en niesziekte.
Ook moet de moederpoes regelmatig worden ontwormd.
Verder worden raskatten waarmee gefokt wordt, vaak getest op de ziekten FIV en FeLV; vraag hiernaar bij de fokker.

(Erfelijke) afwijkingen van de ouderdieren

Sommige rasverenigingen adviseren of verplichten hun fokkers om voor bepaalde aandoeningen een test uit te voeren. Vraag in dat geval na of deze tests ook zijn uitgevoerd bij de beide ouderdieren. Met een goede testuitslag van de ouders is de kans veel kleiner dat uw kitten zo’n erfelijke aandoening zal krijgen.

Stamboom

Vraag bij een raskat of u de stamboom van het kitten in mag zien. Vraag of het kitten al is ingeschreven of ingeschreven kan worden. Neem voor meer details over inschrijving in het stamboek contact op met de betreffende rasvereniging.

Koopcontract

U ontvangt en ondertekent een contract. Hierin staan eventuele afspraken duidelijk genoteerd, zoals over eigendom, castratie, terugname of andere voorwaarden.
Bespreek of bij de aankoop van uw kitten sprake is van een garantietermijn. Meer daarover leest u in het artikel Consumentenrecht.
- Kort door de bocht geldt een garantietermijn wel voor aankoop bij een bedrijfsmatige fokker, maar niet voor aankoop via een particulier.

Betalingsbewijs

Aanbetalingen of reserveringskosten zijn bevestigd met een schriftelijk ontvangstbewijs. Zorg dat u dit van de fokker meekrijgt.

Bekijk vooraf altijd de volledige kitten-checklist en neem deze mee bij uw bezoek. Dat helpt u om niets te vergeten en een weloverwogen keuze te maken.

Bij twijfel: niet doen!

Ook al voldoen kitten en fokker aan de hele checklist, let ook op uw eigen gevoel en laat u niet opjagen om een beslissing te nemen. Koop geen kitten als u twijfelt. U heeft er niets aan als u een heel kattenleven lang spijt heeft van uw aankoop!

Reserveren van een kitten

Weet u zeker dat u een bepaald kitten graag wilt hebben, vraag dan aan de fokker of u dat kitten kunt reserveren tot het oud genoeg is om het nest te verlaten. De fokker kan u om een voorschot vragen om de koop veilig te stellen. Dit wordt veel gedaan, maar vraag wel altijd een schriftelijk bewijs van de aanbetaling, waarbij de volledige details van het kitten dat u gereserveerd heeft worden vermeld. Vraag of de aanbetaling kan worden teruggestort als u zich mocht bedenken.

De eerste dagen thuis: check bij de dierenarts

Heeft u uw kitten of volwassen raskat inmiddels in huis? Gefeliciteerd en veel plezier! Laat uw kat wel binnen 48 uur na thuiskomst controleren door uw eigen dierenarts. Zo kunnen eventuele problemen snel worden opgemerkt.

Tip: Wilt u een dierziektekostenverzekering afsluiten voor uw kitten of volwassen kat, doe dat dan zo snel mogelijk.

Is uw kat al gechipt? Denk er dan aan dat u de registratie van de chip op uw naam en adres zet. Lees hier hoe u dat doet.

Alles over de verzorging van uw kitten of volwassen kat

In onze Huisdierenbijsluiter Kat en de verschillende kattenrassenbijsluiters vindt u handige informatie over socialisatie, voeding, verzorging, gezondheid en nog veel meer.

Onderaan diezelfde pagina vindt u daarnaast een groot aantal praktische documenten over katten (van kittens tot senioren).

Heeft u een kitten in huis gehaald? Dan is het artikel Verzorging van uw kitten een goede start!

Wat als u afstand moet doen van uw kat?

Mocht u om wat voor reden dan ook later afstand moeten doen van uw kat, neem dan altijd eerst contact op met de fokker. Veel fokkers nemen katten ongeacht hun leeftijd terug of helpen actief bij herplaatsing. Dit kan ook in het koopcontract zijn opgenomen.